Wist u dat de originele gedessineerde stoffen die u in Afrika in stoffenwinkels koopt uit de fabrieken van Vlisco in Helmond komen? Een duizelingwekkende hoeveelheid dessins; guaranteed Dutch Wax.
Ooit importeerde Nederland batiks uit kolonie Indonesië. Vanaf halverwege de 19de eeuw produceert fabrikant Vlisco imitatie-batikstoffen en eigende zich vervolgens de specifieke wastechniek als wax hollandais toe. Dergelijke kwalitatief hoogwaardige stoffen vonden vervolgens grote aftrek op de Afrikaanse markt.
De kleuren komen dansend op je af en de patronen van de stof zijn zeer uiteenlopend en eclectisch. Al decennia lang bedenkt de ontwerpafdeling van Vlisco nieuwe dessins en kleuren voor West-Afrikaanse vrouwen en exporteert de exotisch ogende stoffen als halffabricaat naar Afrika. En naar New York, Londen of Tokio; overal waar grote Afrikaanse gemeenschappen zijn. Een Ghanese of Nigeriaanse dame bepaalt zelf welk kledingstuk ze ervan wil (laten) maken. De afzet is enorm. Elk kwartaal rollen er ruim één miljoen meters van de productieband.
Stoffen die staan voor luxe én zelfbewustzijn
Wonderlijk, maar waar: "Afrikanen beschouwen de stoffen als Afrikaans", zegt Jos Arts, auteur van het boek 'Vlisco, textiel voor Afrika'. "Het dragen van Vlisco-stoffen verhoogt hun zelfbewustzijn. Ze maken het zich eigen en maken er letterlijk eigen, individuele kledingstukken van en geven eigen namen aan de stoffen".
In het archief zitten 350.000 unieke ontwerpen en veel dessins blijven soms lang in productie. Sommige ontwerpen gaan zeker al zestig, zeventig, jaar mee. Zoals de in 1940 ontworpen stof 'Zes bougies'. In Congo heeft dit dessin een hele specifieke betekenis want de draagster wil laten zien dat ze wel zes mannen aan kan; ze staat sterk in het leven. Zo wordt een ornament meer dan alleen verfraaiing. Visco geeft het ontwerp een nummer en de lokale marktvrouwen plakken er een naam en betekenis aan. Een stof met een ruitmotief kreeg ter plekke de naam 'Burberry' en één die is overladen met moderne tasjes heet nu 'Michelle Obama's tas'.
Veel mensen in Afrika kunnen niet lezen of schrijven simpelweg omdat hen dat niet geleerd is. Daarnaast heerst er een taboe op het publiekelijk spreken over seks, huwelijk of geëmancipeerde vrouwen. Vrouwen onderling spreken erover, mannen ook, maar naar elkaar verloopt die communicatie stroef en behouden. Dat gat in communicatie wordt gedicht door de stoffen die vrouwen aantrekken. Er zijn honderden verschillende stoffen die ieder een andere uitspraak, wijsheid of gezegde belichamen. Door de gedragen jurken gaat voor de Afrikanen een wereld aan communicatie open.
