De tribale volken van Kameroen

Kameroen wordt ook wel 'heel Afrika in één land' genoemd, omdat alle landschapstypen van Afrika er voorkomen. Het is ook een land met een grote culturele diversiteit; er leven zo’n 210 verschillende bevolkingsgroepen. In december 2019 maakte ik samen met reisfotograaf Henk Bothof een culturele reis naar de tribale volken in Kameroen, waarbij we een aantal geïsoleerd levende en nog authentieke stammen hebben bezocht.

De tribale volken van Kameroen

Kameroen wordt ook wel 'heel Afrika in één land' genoemd, omdat alle landschapstypen van Afrika er voorkomen. Het is ook een land met een grote culturele diversiteit; er leven zo’n 210 verschillende bevolkingsgroepen. In december 2019 maakte ik samen met reisfotograaf Henk Bothof een culturele reis naar de tribale volken in Kameroen, waarbij we een aantal geïsoleerd levende en nog authentieke stammen hebben bezocht.

De tribale volken van Kameroen

Pygmeeën in het zuidoosten

De eerste bevolkingsgroep die op het programma staat, zijn de pygmeeën in het zuidoosten van Kameroen. We vliegen aan op Yaoundé, de hoofdstad van Kameroen. Van daaruit rijden we anderhalve dag richting het zuidoosten. In Messok, op een kruispunt van zandpistes, stappen we uit de auto. Daar staat een aantal dragers voor onze bagage klaar en beginnen we aan onze voettocht. We duiken meteen het grote en dichte woud in en lopen een vol uur, waarbij het middenstuk van de wandeling nat en modderig is en we moeten glibberen over boomstammen. Zo’n 100 meter voordat we het kampement bereiken, begint één van de dragers te schreeuwen zodat de vrouwen op de hoogte zijn van onze komst en ons al dansend en zingend begroeten. Het kampement bestaat uit enkel traditionele hutjes van takken en bladeren en ligt op een mooie, open plek in het hoge bos. Overal branden vuurtjes en stijgt er rook op. Een mystieke sfeer.

We zijn diep onder de indruk van hun manier van leven

Onze tenten worden opgezet en zo verblijven we twee dagen en nachten bij pygmeeën en maken wij kennis met hun manier van leven. De sfeer is uitbundig en ’s avonds vindt er bij het grote kampvuur een dansvoorstelling plaats waar wij natuurlijk ook aan meedoen! De volgende dag gaan we met een zevental pygmeeën het bos in en laten ze ons zien hoe ze leven van en met het woud. Van oudsher zijn het jagers en verzamelaars. Het is indrukwekkend hoe groot hun kennis is van de verschillende planten-en bomensoorten en van de medische werking ervan. Met gemak klimmen ze in de hoogste bomen, zetten ze vallen op en jagen ze met netten, speren en pijl en boog. Ze laten ons wilde honing proeven en we drinken water uit een liaan. ’s Middags gaan we met de vrouwen vissen. Ze dammen aan weerszijden een stuk van de nabijgelegen rivier af, scheppen het water eruit met behulp van bananenbladeren en zoeken vervolgens naar vissen. Een kleine vangst, waar ze veel moeite voor moeten doen!

We zijn diep onder de indruk van hun manier van leven. Op veel andere plaatsen zijn pygmeeën uit hun habitat verdreven en leiden ze een marginaal bestaan buiten het bos. Ze kunnen gemakkelijk verdreven worden omdat ze geen landrechten hebben. Hier zien we hoe ze harmonieus en vreedzaam leven in dit grote woud.

Na dit avontuur rijden we terug naar Yaoundé en nemen we de nachttrein naar Ngaoundéré, richting het noorden. In Ngaoundéré bezoeken we het paleis van de lamido (sultan). Het is in 1830 gebouwd en is een mooi traditioneel riet-gedekt gebouw. De streek rond Ngaoundéré heet Adamawa; het is een plateau met prachtige meren en watervallen waar veel vee gehouden wordt. We bezoeken er de indrukwekkende Tello waterval. In Idoll treffen we opnieuw een traditionele lamidat aan dat heel vreedzaam is gesitueerd onder hoge bomen. We overnachten in de schitterend gelegen ranch van Ngoundaba die uitzicht geeft op een kratermeer. Veel Untamed klanten zouden zich hier thuis voelen!

Mbororo in de noordelijke provincie

Vanuit Ngaoundéré zetten we koers naar de noordelijke provincie, naar Poli, gelegen aan de voet van de Vokre bergen. Daar slapen we op het erf van een Mbororo familie, een substam van de Fulani die zich kleurrijk kleedt en zwarte gezichttatoeages heeft.

Dupa in de bergen

Poli is ook het uitganspunt voor ons bezoek aan de Dupa bevolkingsgroep die in de bergen leeft. De auto brengt ons naar het 9 km verderop gelegen dorp Mango waar dragers ons reeds opwachten. Dan lopen we in anderhalf uur naar het dorpje Mbéri. Het ligt prachtig, rondom de bergen, onder hoge schaduwrijke cacedra- en mango bomen. Er is nauwelijks iemand aanwezig in het dorp waar zo’n vijf tot zes gezinnen wonen. Iedereen is druk aan het oogsten op de velden. In de late namiddag keert iedereen terug; hier gaan de oudere vrouwen nog traditioneel gekleed in bladerrokjes. ’s Avonds is er groot feest, maar eerst moet er gedronken worden! In kalebassen wordt hun zelf gebrouwen bier van witte gierst aangevoerd. Het wordt eerst gezeefd, een beetje opgewarmd en vervolgens gretig gedronken! En dan wordt er volop gedanst. De vrouwen, die nu allemáál in bladerrokjes gekleed zijn, dansen en de mannen geven het ritme aan op bellen en trommels.

De volgende ochtend dansen ze opnieuw om ons de gelegenheid te geven foto’s te maken. Ook nu drinken de vrouwen zich eerst in voordat ze beginnen met dansen. Het is 07.00 uur ’s ochtends! Tot onze verrassing komt er nu ook een man in vol ornaat als krijger op. Hij draagt achterop zijn lange gewaad een strak antilopenvel en een halsband met buitgemaakte dierenhoorns en pluimen. Zeer indrukwekkend!

We nemen met moeite afscheid van deze vriendelijke mensen en gaan terug naar Poli, waar op zaterdag de grote kleurrijke weekmarkt plaats vindt.

Koma in de Atlantika bergen

Vanuit Poli zetten we koers naar de Atlantika bergen op de grens met Nigeria, waar de Koma leven. We rijden over een stille piste dwars door het Faro reservaat waar we – ondanks de dichte bebossing –  toch af en toe Kob antilopen, Patas apen en varanen waarnemen. In Wangai melden de lokale gids en dragers zich en gaan we weer te voet op pad. In tweeëneenhalf uur lopen we naar het dorpje Koilo. Het landschap is adembenemend; we worden omgeven door bergen, lopen door de velden en zien af en toe kleine, traditionele rieten nederzettingen. Vlak voordat we het dorp bereiken zien we al de eerste enkel in bladerrokjes gehulde vrouwen. En waar bij andere bevolkingsgroepen het behoud van de tradities voorbehouden is aan de oudere vrouwen, zien we hier tot onze verrassing dat alle meisjes en vrouwen, van jong tot oud, nog traditioneel gekleed gaan. Heel authentiek!

En opnieuw is het feest, omdat er vreemdelingen op bezoek zijn. Op de maalstenen wordt rode gierst gemalen voor het brouwen van bier dat later op de dag in grote emmers wordt aangevoerd. Iedereen drinkt zich in, ook de jonge kinderen laten zich niet onbetuigd. Onder ritmisch getrommel van twee djembéspelers en het spel van een fluitist geven de vrouwen een dansvoorstelling. In de buitenring dansen vrouwen die zich wat vrijer (meer dronken) bewegen en uitbundig zwaaien met hun hakbijlen. Het is een mooi en bijzonder schouwspel!

Kapsiki in het extreme noorden

Na ons bezoek aan deze drie geïsoleerd levende bevolkingsgroepen rijden we door naar de provincie van het extreme noorden. Na twee volle dagen hobbelen over zeer slechte pistes komen we aan in Rhumsiki, het woongebied van de Kapsiki. Hier consulteren we de ‘sorcier de crabe’. Het is een wijze man die geraadpleegd kan worden voor allerlei levensvragen en het voorspellen van de toekomst. Hij werkt met een rivierkrab die hij laat rondlopen in een pot met grond waar allerlei stokjes en kalebasstukjes in staan en liggen. Aan de bewegingen van de krab doet hij zijn uitspraken. We zijn diep onder de indruk van de wijze antwoorden die hij ons geeft.

Tourou vlakbij de Nigeriaanse grens

Door een prachtig landschap van geërodeerde vulkaan schoorstenen, dat wel bekend staat als een van de mooiste landschappen in Afrika, rijden we naar Tourou voor een bezoek aan onze laatste stam. In Tourou vindt wekelijks de markt van de ‘gehelmde vrouwen’ plaats, die een gedecoreerde kalebas als hoofddekstel dragen en tevens een spijker in hun neus. We arriveren er vrij laat en het is er al een vrolijke boel. Iedereen doet zich tegoed aan bier!
We eindigen onze reis in Maroua, een plezierige stad waar de kolonisten veel bomen hebben geplant zodat het er heel lommerrijk en aangenaam toeven is. We slapen in hotel Porte Mayo, een van de aangenaamste hotels in West-Afrika.

En dan wacht ons nog een lange terugreis. Maar wat een belevenissen! We waren heel diep in Afrika, zonder andere toeristen of blanke mensen. Het was authentiek en bijzonder!

Meer uit ons blog